Inzoomen op feiten uit het jaarlijkse onderzoek ‘De energie van werkend Nederland’: aandacht en positieve emoties |

Aandacht en positieve emoties zijn de thema’s van deze nieuwsbrief. Het zijn ook belangrijke thema’s binnen de positieve psychologie. Dit is een wetenschappelijke stroming die het accent niet eenzijdig legt op bestuderen en verhelpen van ziektebeelden, maar die vooral let op wat mensen beter en krachtiger maakt. ‘Worden wie je zou kunnen zijn’, zo kun je het motto van de positieve psychologie omschrijven. Dit motto is ook een belangrijk uitgangspunt voor de aanpak en de metingen van EnergyFinder.

De afgelopen jaren hebben we met onze onderzoeken, binnen organisaties én over organisaties en sectoren heen, de energie in kaart gebracht van bijna 30.000 respondenten. Laten we eens inzoomen op die cijfers om na te gaan hoe werkend Nederland op de energiebronnen aandacht en positieve emoties scoort.

Aandacht voor externe ontwikkelingen is middelmatig

Wel eens gehoord van de kikker die onder een glazen kaasstolp werd gestopt? Ondanks het feit dat de kikker insecten en water kreeg toegediend, overleed hij binnen een paar dagen. De reden? Het lag niet aan het gebrek aan zuurstof, want er waren gaatjes in de kaasstolp aangebracht. Ook lag het niet aan een gebrek aan bewegingsvrijheid of leed de kikker aan eenzaamheid. De reden van zijn dood: hij had dode insecten toegediend gekregen. Maar die kunnen kikkers niet zien. Zij hebben alleen aandacht voor levende insecten. Wat voor kikkers geldt, gaat ook op voor mensen. Aandacht is de manier om energie uit je omgeving te ontvangen.

Aandacht is de manier om energie uit je omgeving te ontvangen.

Aandacht geeft je het vermogen om te groeien. Wat geen aandacht krijgt, sterft af. Hoe is het in werkend Nederland gesteld qua aandacht voor ontwikkelingen in de omgeving? De teller staat gemiddeld op 71%. Dit betekent dat we weliswaar veel, maar lang niet alle externe prikkels om weten te zetten in bruikbare energie. Zijn er ook verschillen qua branches waarneembaar? Ja. Gemiddeld is de aandacht in de sector welzijn & zorg (75%) en in de installatiebranche (74%) het hoogst. In de transport (68%) en de groothandel (69%) zijn de scores het laagst. Als we een blik onder de motorkap werpen en kijken naar onderliggende items, dan vallen enkele dingen op.

• In de eerste plaats, de dalende scores op het gebied van visie. Op de vraag of werknemers de wereld bekijken vanuit een hoger doel, antwoordde in 2014 nog 73% van de werknemers positief. Sindsdien ligt dat percentage beduidend lager: in 2017 gaf nog maar 59% van de respondenten aan zich door een visie te laten leiden.
• Andere scores: 61% geeft aan een scherp oog voor ontwikkelingen in de buitenwereld te hebben, 59% zegt in staat te zijn steeds weer opnieuw creatieve oplossingen te bedenken en 51% zijn of haar werk als een unieke gelegenheid te zien om te leren. Inderdaad, zeer middelmatige percentages, waar je zeker in het licht van de vele veranderingen en uitdagingen om ons heen niet erg vrolijk van wordt. Er is op het gebied van aandacht nog een wereld te winnen.

 

Steeds positiever gestemd

Aandacht bepaalt of we ontvankelijk zijn voor energie van buiten. De aard van onze emoties bepaalt of we in staat zijn om die energie te laten vonken. Met name positieve energie is daartoe in staat. Maar hoe positief zijn wij eigenlijk gestemd? Steeds positiever, zo blijkt. Gaf in 2014 slechts een kwart van de respondenten aan zich doorgaans positief gestemd te voelen, in 2017 is dat 33%.

De aard van onze emoties bepaalt of we in staat zijn om die energie te laten vonken.

Ook hier zien we weer flinke verschillen qua branche. Zorg & welzijn (40%) en onderwijs (39%) zijn de zonnetjes in huis.  De bouw (26%) en de financiële dienstverlening (27%) scoren het laagst.

Een opmerkelijk verschil, dat helemaal in lijn is met de veronderstelling van Martijn Veltkamp dat bewegen, sporten en (in zijn geval) fietsen tot een positievere stemming leiden: 61% van de respondenten die aangeven veel te sporten en zich fit te voelen, zeggen ook doorgaans een positieve houding te. Beweging maakt monter. Met dien verstande dat leeftijd en hiërarchische verschillen die positieve stemming aardig kunnen bederven. Zo is het opvallend dat maar 20% van de werkende jongeren onder 30 jaar aangeeft positief gestemd te zijn. Voor ouderen boven de 60 jaar geldt precies het tegenovergestelde: meer dan de helft (52%) zit positief in zijn vel. Dat laatste geldt ook voor directie en leden van het managementteam (43%).

Zorg & welzijn (40%) en onderwijs (39%) zijn de zonnetjes in huis.

De stemming onder het uitvoerend personeel zonder klantcontact is met 26% beduidend minder enthousiast. Een belangrijke verklaring voor die lagere percentages lijkt te kunnen worden gevonden in de mate van autonomie waarover werknemers beschikken. Hoge scores op autonomie gaan samen met hoge scores op positieve emoties. Dat directeuren, managementleden en senioren positiever gestemd zijn, is dan ook niet verwonderlijk: zij kunnen zich autonomer gedragen. Dat jongeren en werknemers op uitvoerend niveau minder positief gestemd zijn, hangt met dezelfde factor samen. In dit opzicht is het zeker niet bevorderlijk dat de scores op het gebied van autonomie de afgelopen jaren steevast zijn gedaald: van 48% in 2015 naar 35% in 2017.

Wat dit concreet betekent? Dat medewerkers minder in staat of geneigd zijn eigen standpunten in te nemen, eigen doelen te stellen en zelf het initiatief te nemen. In het licht van de vaak gehoorde wens tot zelfsturing is dit een alarmerend gegeven….

 

MEER LEZEN

Meer lezen over het jaarlijkse onderzoek naar de energie van werkend Nederland, klik hier.