Q&A: is energie nu een gevoel, een brandstof of een kracht?

Q&A: wat is energie? Een gevoel, een brandstof of een kracht?

Een goede vraag, die ons vaak wordt gesteld. Energie is een woord dat weliswaar door iedereen wordt gebruikt, zonder dat er precies duidelijk is wat ermee wordt bedoeld. Vaak volstaan we met mededelingen dat we ons meer of minder energiek voelen.

In het eerstgenoemde geval zeggen we dat we ‘bruisen’ of ‘barsten’ van de energie. In het laatstgenoemde geval geven we aan ons ‘futloos’ of ‘uitgeput’ te voelen. En in het sociale leven kunnen we blijkbaar met dit soort vage aanduidingen volstaan: iedereen voelt intuïtief aan wat ermee wordt bedoeld.

In de wetenschap is dat anders: daar streven we naar nauwkeurige omschrijvingen die meteen aangeven waar het om gaat. Het meest vergevorderd hierin zijn de exacte wetenschappen, waarin energie vaak omschreven wordt als een ‘fysieke grootheid’ – een kracht waarmee werk kan worden verricht of warmte worden afgegeven. Er bestaan in de natuurwetenschappen allerlei meeteenheden om de hoeveelheid energie aan te geven: paardenkracht, watt, calorie, joule enzovoorts. In de sociale wetenschappen is dat anders: daar bestaat geen eenheid om energie op objectieve wijze aan te duiden. Daar moeten we het doen met subjectieve belevingen van mensen en daarmee verbonden algemene kwantitatieve (‘meer’ of ‘minder’ energie) en kwalitatieve (‘positieve’ of ‘negatieve’ energie) aanduidingen.

Drietrapsraket

Om terug te komen op de oorspronkelijke vraag: waar hebben we het over wanneer we over energie spreken. Als we de sociaalwetenschappelijke literatuur erop naslaan, dan kunnen we drie verschillende typen omschrijvingen onderscheiden:

• energie als gevoel
• energie als brandstof
• energie als kracht.

Die drie typen sluiten elkaar niet uit, maar ze verhouden zich tot elkaar als een drietrapsraket.

Het eerste onderdeel ervan – de startraket – bestaat uit de gedacht dat energie vooral een gevoel is. Wanneer dat gevoel vooraf gaat aan een handeling spreken we van ‘motivatie’.  Energie wordt dan gezien als de bereidheid om in actie te komen. Energieke gevoelens kunnen ook optreden als reactie op externe prikkels. In de psychologie wordt dan gesproken van ‘opwinding’ (‘arousal’).

Het tweede onderdeel van de drietrapsraket bestaat uit de gedachte dat energie vooral een ‘hulpbron’ of ‘brandstof’ is. Sommige definitie brengen dit tot uitdrukking door te stellen dat energie de brandstof is die mensen, teams en organisaties doet versnellen. De logisch hieruit voortvloeiende gedachte is dat zo’n brandstof niet alleen kan opraken, maar kan ook weer kan worden aangevuld. Om het oplaadbare karakter van energie als brandstof aan te duiden, worden vaak beelden van batterijen gebruikt.

Het derde deel van de drietrapsraket komt het meest in de buurt van de natuurwetenschappelijke omschrijving en legt de nadruk op de kracht of het vermogen van energie om mensen en dingen in beweging te brengen.

‘Energie is de kracht waarmee je jezelf en anderen in beweging zet om gewenste prestaties te realiseren’, is de definitie wij gebruiken.

Over de componenten van energie

 

Die kracht bestaat uit fysieke, mentale, emotionele en sociale componenten. Die kracht kan bovendien verschillende toestanden aannemen: zij kan groter of kleiner, positiever of negatiever zijn. Afhankelijk van de toestand – wij spreken in dit verband van ‘energiezones’ – zal de beweging dynamischer en het prestatievermogen groter zijn.

Het antwoord op de vraag of energie een gevoel, een brandstof of een kracht is: het is niet of…of…of, maar én… én ….én! Energie is een gevoel, een brandstof én een kracht. Energie als gevoel leidt tot de motivatie om actie te ondernemen en de opwindende prikkeling om die actie vervolgens te continueren. Energie als brandstof stelt ons in staat om ons in te spannen. Het geeft ons tevens inzicht in de noodzaak om ons regelmatig ook weer te ontspannen. Energie als kracht legt de uiteindelijke link met individuele en collectieve mobilisatie van gedrag en de realisatie van prestaties.

Voor eerdere vragen van lezers en deelnemers aan onze sessies, kijk je onder FAQ (klik hier). Heb je zelf een vraag, mail dan naar info@energyfinder.nl

Hans van der Loo & Patrick Davidson, maart 2019

p.s. Deze blog komt uit de nieuwsbrief van donderdag 7 maart. Wil je hem voortaan ook ontvangen? Abonneer je in twee kliks via deze link.