“Werk via de druk op een knop, magisch toch?”
Interview met Quartz-redactrice Sarah Kessler in de serie Toekomst van werk.
Op welke manieren kan technologie worden ingezet om werk op een andere manier te managen? Dat is de centrale vraag in het werk van journaliste Sarah Kessler, die onder meer schreef voor The Atlantic, Wired en tegenwoordig redactrice is voor Quartz. En dus dook ze jaren geleden in het opkomende fenomeen ‘Gig Economy’ (vrij vertaald de klusjeseconomie). We spraken haar enkele malen en vroegen haar naar de toekomst van werk, zoals zij die op dit moment ziet.
Als technologie-redactrice hoorde ze sinds 2011 over de Gig Economy. “Het is nogal een breed begrip dus er viel van alles onder die noemer. Vanuit mijn werk hoorde ik dan ook een eindeloze stroom van pitches door startups voorbijkomen. Allemaal nieuwe bedrijfjes die zich stortten op de Gig Economy. Wat de mensen achter die startups gemeen hadden was dat het woord baan nooit voor kwam in hun pitch. Banen zouden namelijk verdwijnen. ‘Weg met die starre structuren, weg met de problemen’. Zodoende ging ik vaker nadenken over de toekomst van werk. Iedereen had het over kansen en je hoorde overal mooie beloftes maar ik begon me steeds meer af te vragen voor wie dat zou gelden. Inmiddels zie je dat er voor mensen met hoge opleidingen en in goede gezondheid inderdaad grenzen zijn vervallen en dus nog veel meer kansen zijn dan voorheen. Maar voor een groot deel van de beroepsbevolking is de toekomst van werk echt vol donkere wolken. Het is voor de hele samenleving echt belangrijk dat we goed nadenken over het belang van werk.”
Druk op een knop
Als we haar vragen wat ze belangrijk vindt voor de toekomst van werk dan antwoordt ze kort en bondig: ‘Ik ben wat minder positief dan de startupsdestijds. Toen hoorde je geluiden dat iedereen kon gaan werken aan de projecten die hem het beste pasten. Niemand zou nog voor een ander
hoeven werken maar juist die dingen gaan doen die hij echt wilde doen. Werk zou leuker worden. Dat er banen zouden vervallen was niet erg. Wij gingen zelf nuttigere dingen doen en robots zouden het lastige werk overnemen. Ik hoop dat er in de toekomst voldoende stabiliteit en flexibiliteit is voor veel mensen en niet alleen voor een happy few maar ik heb er mijn twijfels bij.’ Als we doorvragen leren we dat Kessler bang is dat recente ontwikkelingen doorzetten en er een cultuur ontstaat waarmee een consument met een druk op de knop iemand oproept om werk te verrichten voor hem. Of omgekeerd dat je op een knop drukt om zelf werk uit te voeren.
“Je drukt op een knop en er verschijnt iemand om de klus voor je uit te voeren”
Het lijkt iets magisch: de mogelijkheid om je behoeften, denk aan het bezorgen van je boodschappen of een maaltijd, te laten vervullen met één simpele druk op de knop. Het is nu, door de opkomst van bedrijven als Uber en Uber Eats voor veel mensen bereikbaar en dat lijkt positief maar wat betekent het op de lange termijn? Als banen inderdaad op grote schaal gaan verdwijnen zoals veel experts claimen dan is het immers nog maar de vraag wie er straks nog een inkomen heeft om te consumeren. Het pleidooi van Kessler doet denken aan wat NYU-professor Scott Galloway zo treffend zei in gesprek met Kara Swisher: “We gaan terug in de tijd en krijgen bedienden en mensen die zich een bediende kunnen veroorloven.”
Ver-Überisering: logisch volgens programmeurs
Reden te meer om het eens te bekijken vanuit werknemers. Precies waar Kessler gevaar ziet. Ze denkt dat een bedrijf als Uber een volgende generatie ondernemers in een bepaalde richting stuurt waar werknemers teruggaan naar de tijd van Fredrick Taylor en Henry Ford. Gewoon doen wat je wordt opgedragen. Tegen zo laag mogelijke kosten. En tegenwoordig dus met het gemak van de druk op een knop.
“Terug naar de tijd van Taylor en Ford”
Kessler: “Uber is een voorbeeld hoe bedrijven om kunnen gaan met de mensen die het werk uitvoeren. Het gevaar is allereerst dat de risico’s verlegd worden van de bedrijven naar de mensen, voorheen medewerkers genoemd. Een voordeel is dat je als bedrijf nu heel makkelijk iemand aan het werk kunt zetten zonder dat je hem hoeft te managen. Dus vanuit de Silicon Valley-bedrijven gezien klopt het wel maar er is daar niemand die het benadert vanuit werknemers. Ze bekijken het als een programmeur.”
Impact op werknemers
“De verhouding tussen degene die de klus aanneemt en degene die de klus verstrekt, kan scheef groeien, zo merk je nu al. Uit gesprekken met mensen die in de Gig Economy actief zijn dan hoor je dat die knop afstand én scheve verhoudingen creëert. Je wil immers wel een positieve review voor je klus, zelfs voor werk dat extreem weinig oplevert en je neemt onprettig gedrag maar op de koop toe.” Opdrachtgevers maken daar misbruik van, zo stelt Kessler. “Die ver-Überisering spreekt naast programmeurs ook ondernemers aan. Wat een bedrijf als Uber zo speciaal maakt is dat ze heel snel kunnen groeien doordat ze het heel anders doen dan de bestaande marktpartijen in de sectoren die ze betreden. Neem de taxibusiness waar mensen een vergunning en een auto moesten kopen. Uber deed dat niet. En nam ook geen mensen in dienst. Hun inspanningen betroffen voornamelijk marketingcampagnes om zowel bestuurders als klanten te werven en het ontwerpen van een app, die druk op de knop waar we over spreken, waarmee alles binnen een paar minuten wordt geleverd bij je. En in de volgende fase, met zelf rijdende auto’s dan hebben ze de chauffeurs niet eens meer nodig. Dan betekent de druk op de knop niet dat een mens in actie komt maar een systeem.”
Tegen de stroom in: goede banen
Wanneer we vragen wat dit volgens Kessler kan betekenen voor de jongste generaties op de arbeidsmarkt, de Millennials (Gen Y) en Gen Z, denkt Kessler even na. “Voor de mensen die de juiste skills hebben, dus skills waar vraag naar is én een goede beloning tegenover staat, is dit prima. Er zijn namelijk veel drempels verdwenen om voor jezelf te beginnen. Met name transactiekosten (denk aan administratie etc.) zijn gedaald. In mijn boek Gigged geef ik het voorbeeld van een programmeur Curtis, die in een organisatie echt onder zijn kunnen werkte en zich verveelde. Hij zat overduidelijk in de comfortzone en deed zijn werk in veel minder tijd dan ervoor stond. Dat trok hij niet langer. Door voor zichzelf te beginnen kon hij zichzelf veel meer uitdagen doordat hij aan projecten werkte waarvoor hij nieuwe dingen moest leren. Mijn kanttekening daarbij is dat veel jongeren niet meer de tijd en de begeleiding zullen krijgen om te leren. Leren en het hebben van een mentor, dat moet je zelf maar regelen in die setting. Voor Curtis pakte dat goed maar ook dat is niet iedereen gegeven.”
“Minder drempels om voor jezelf te beginnen en de comfortzone te verlaten”
Zijn er nog lichtpuntjes? zo vragen we Kessler, op zoek naar hoop. “Dat is het mooie aan deze tijd. Het onderwerp leeft enorm en er wordt op veel fronten gewerkt aan betere oplossingen. In mijn boek noem ik het voorbeeld van een schoonmaakbedrijf genaamd Managed by Q. Tegen de trend in en tegen alle principes uit de Gig Economy namen zij mensen wèl in dienst en betalen ze hen net even wat meer. Inplannen gebeurt bij Managed by Q in overleg met de medewerker. Ze groeien snel en hebben hun diensten uitgebreid. Dit voorjaar zijn ze overgenomen door WeWork, een bedrijf dat ook enorm snel groeit en net als Uber naar de beurs gaat. Ik ben heel benieuwd hoe zo’n initiatief zich verder ontwikkelt én of het anderen ook inspireert om niet alleen heel goed voor je klanten te zorgen met goede dienstverlening maar om ook voor goede banen te zorgen….”
OVER SARAH KESSLER
Deze Amerikaanse journaliste, als redactrice verbonden aan QZ, schreef sinds 2011 over de Gig Economy en volgde jarenlang het wel en wee van acht personen die hun geluk daarin zochten. In het boek ‘Gigged’ beschrijft ze hoe het vijf van die mensen is vergaan. Het boek is vlot geschreven en de moeite waard voor degene die interesse heeft in de toekomst van werk. En om te zien wat ons in Europa zou staan te wachten als we het Amerikaanse voorbeeld te kritiekloos zouden volgen. Niet voor niets hoopt Kessler ook op stabiliteit en flexibiliteit voor velen.
MEER LEZEN?
Als je dit interview interessant vond dan raden we je aan om het interview met Professor Ellen Ruppel Shell (Boston University) ook te lezen. Ruppel Shell schreef een boek met de veelzeggende titel The Job (Work and Its Future in a Time of Radical Change). Dat interview is in twee delen gepubliceerd en dat vind je hier:
Deel 1 van het interview met Ellen Ruppel Shell: www.energyfinder.nl/we-zijn-de-controle-kwijt-werkleven
Deel 2 van het interview met Ellen Ruppel Shell: www.energyfinder.nl/interview-ellen-ruppel-shell-part2/
OVER DE AUTEURS
Hans van der Loo en Patrick Davidson zijn de oprichters van EnergyFinder en auteurs van diverse bestsellers. Hun werk is in zes talen gepubliceerd. In oktober 2019 verschijnt het boek Werkvuur waarin je kunt lezen hoe energieke mensen & teams positieve impact maken. In dat boek beschrijft het duo waarom onze manier van werken niet meer werkt, kijken ze vooruit naar de toekomst van het werk en geven ze je enkele handige tools om je soft skills keihard in te zetten.
Lees in deze serie ook de interviews met:
