“BETER WERK? DAT IS EEN KEUZE”
TOEKOMST VAN WERK: ZEYNEP TON (MIT)
Werk is enorm belangrijk. We ontlenen er inkomen, plezier en zelfrespect aan. En ook al lezen we in de media veelal positieve cijfers (lage werkloosheid), er gaan momenteel op veel plaatsen alarmbellen af. Die lage werkloosheid is namelijk maar één kant van het verhaal. In de praktijk blijkt het voor steeds meer mensen lastiger om volop mee te draaien. Niet voor niets wordt ‘goed werk voor iedereen’ in het recente WRR-rapport ‘Het betere werk’ een belangrijke maatschappelijke opdracht genoemd.
In dat WRR-rapport wordt de Turks-Amerikaanse Zeynep Ton geciteerd. Verbonden aan MIT Sloan School of Management (Boston, USA) schreef ze al in 2014 het boek The Good Jobs Strategy. Daarin houdt ze een pleidooi voor een andere visie op werk. Tijdens het interview dat wij met haar hadden (in 2019 voor ons boek Werkvuur) nam ze geen blad voor de mond.
In dit korte artikel zetten we op een rijtje wat je als werkgever of ondernemer kunt doen om beter werk mogelijk te maken. We zullen ongetwijfeld niet volledig zijn dus voel je vrij om jouw suggesties te delen met ons.
De drie V’s van de toekomst van werk jagen angst aan
Het begint met je visie op de toekomst. In ons boek Werkvuur beschrijven we een toekomstige werkwerkelijkheid die grauw kleurt. Volgens ons – en vele experts die we spraken – wordt de toekomst van werk gedomineerd door drie V’s:
- verdwijnen van banen (robots)
- verwaarlozen van banen (denk aan bol.com en Uber waar werk een soort druk op de knop wordt, zoals je in de afbeelding ziet)
- vervreemden van banen (werkdagen vol met onzintaken of zelfs onzinbanen).
Positieve ontwikkelingen zijn er ook
Deze ontwikkelingen vergen actie van de samenleving, zo bepleiten we in ons boek. In het boek Werkvuur beschreven we hoe Finland als voorbeeld kan dienen. Zo lees je: “Als klein land kunnen we het ons niet veroorloven om iemand te verliezen. Het is belangrijk dat iedereen meedoet en bijdraagt”. Finland helpt haar burgers om de kennis en middelen te verwerven waarmee ze hun eigen koers kunnen bepalen in een onvoorspelbare wereldeconomie. “We denken niet in sectoren of industrieën zoals biotech, nanotech of IT. Doordat werk gedigitaliseerd wordt, kan het namelijk makkelijk verplaatst worden. Daarom specialiseren wij Finnen ons liever niet in een specifieke industrie maar stimuleren we mensen juist om generalisten te worden met als belangrijkste kwaliteit dat je in staat bent om jezelf nu en in te toekomst werk kunt verschaffen.” Meer over Finland lees je in Werkvuur over in ons interview met de Amerikaanse professor Ellen Ruppel Shell
Ook in ons land zijn er positieve ontwikkelingen. Denk bijvoorbeeld aan job carving (lees hier het interview met Frenk van Batum van Werkgeversservicepunt). Hierdoor wordt inclusief werken (zie ook het interview met Rinske Wegener van de Gemeente Haarlem) voor veel meer mensen en organisaties een realiteit. Kijken naar wat mensen wel kunnen en willen. En samen kijken hoe je dit passend krijgt.
“Kijken naar wat mensen wel kunnen en willen”
Hoe je volgens Zeynep Ton de vicieuze cirkel doorbreekt
Tijd om het gedachtegoed van Zeynep Ton (zie kader onderaan) te introduceren. Haar vakgebied is verrassend genoeg Operations Management. Ze neemt ons allereerst mee naar de oorsprong van het denken in cijfers en efficiency. “Veel van onze huidige denkwijze komt nog van Henry Ford. Hij knipte het werk op in kleine taken die hij strak kon aansturen. De focus lag daarbij op minimaliseren van kosten en maximaliseren van efficiency”, zo stelt Ton. “We leven in een tijd waarin alles onder druk staat en goedkoper moet. Dat heeft natuurlijk gevolgen. Een laagste prijzen-strategie betekent in de praktijk vaak dat bedrijven hun mensen zo min mogelijk betalen. En om mensen uitwisselbaar maken. De drijfveer is om de kosten zo laag mogelijk te houden. Deze manier van denken leidt tot een vicieuze cirkel waarin alles juist minder wordt en wordt uitgehold”, zo betoogt Zeynep Ton.
“Het kan anders, zo laat onderzoek zien. Mensen kunnen juist het verschil maken en voor een positieve spiraal zorgen. Die aanpak noem ik de Good Jobs Strategy, door CNN ook wel het ‘Anti Uber Model’ genoemd. Waarbij Uber staat voor een manier van ondernemen waarbij vooral groei in termen van cijfers centraal staat en waarbij mensen vooral als kostenpost worden gezien. Ik heb me de afgelopen jaren gericht op een sector waarin van oudsher ook zo werd gedacht: de retail. En als het in die sector lukt, dan moet het op bijna elke plek lukken om goed werk aan te bieden.”
“De Good Jobs-aanpak is een Anti-Uber Model”
Voldoende mensen aan het werk
Hoe belangrijk juist mensen zijn voor een positieve spiraal waarbij continu verbeteren centraal staat, zagen we al in de jaren tachtig. “Toen kwam Toyota met slimme processen waarbij niet alleen efficiency steeg maar ook de kwaliteit toenam. Juist doordat mensen eigenaar werden van hun werk. In het heden waar technologie en flexibilisering veel werk onder druk hebben gezet, zijn er nog steeds enkele uitzonderingen die vrolijk stemmen, zoals de Spaanse supermarktketen Mercadona. Een modern supermarktbezoek is vaak niet inspirerend. Vaak zijn er (te) weinig mensen op de werkvloer. Dat drukt logischerwijs de kosten maar het maakt je bezoek ook minder waardevol. Het zorgt er voor dat je je als klant niet tot iemand kunt richten met een vraag. Mercadona doet dat anders. Deze Spaanse supermarkt kiest er juist voor meer mensen op de winkelvloer én betaalt hen ook meer. Dat leidt tot betere service maar ook tot lagere foutkosten, zoals producten over datum of op de verkeerde plek waardoor je omzet zou missen.”
Volgens Ton werken mensen in een ‘good job’ harder, leveren ze beter werk af en zijn ze loyaler. “Door te kijken hoe dit kan worden toegepast in een sector als retail waar traditioneel op personeelskosten wordt gestuurd, hopen we met onderzoek te laten zien dat beter werk echt een keuze is. Je kunt dit in elke sector toepassen en zowel bij een startup als bij een bestaande organisatie. Het gaat erom dat je een visie ontwikkelt en keuzes durft te maken. Als je ervan overtuigd bent dat arbeid niet zozeer een kostenpost is en dat mensen het verschil kunnen maken, dan kun je het verschil maken binnen je sector.”
“Mensen in een ‘good job’ werken harder, leveren beter werk af en zijn loyaler.”
Good jobs Strategy vergt vier keuzes
Volgens Ton gaat het om vier keuzes die je maakt. Na bestuderen van diverse retail-organisaties (in het boek noemt ze naast Mercadona o.a. Trader Joe’s en QuikTrip) onderscheidt ze de volgende operationele keuzes:
- “Allereerst gaat het om focussen en versimpelen. Dus durf te kiezen voor een beperkt aanbod aan producten en diensten. Dit zorgt allereerst voor lagere kosten maar het kan ook voor meer tevreden klanten zorgen. Als je dit echt goed uitvoert dan weet je dankzij je medewerkers wat klanten echt willen en zorg je dat je dat aanbiedt op een slimme wijze.
- De tweede stap is het standaardiseren van werk maar dan wel in combinatie met mensen de ruimte geven.
- Vervolgens is het belangrijk dat je mensen de kans geeft om zich te ontwikkelen. Daarbij zoek je een balans tussen flexibiliteit, motivatie en specialisatie. Als teamleden elkaar kunnen helpen en vervangen kun je met minder mensen toe. ‘Cross-training’ zorgt voor minder planningspuzzels en planningsstress.
- Tot slot is het zaak om de planning niet te strak te maken en zorgen dat er wat lucht in zit, zodat mensen hun werk goed kunnen doen en niet onnodig stress krijgen door onderbezetting. Een beetje overbezetting leidt ook tot kostenbesparing doordat mensen meer oog krijgen voor continue verbetering.”
Take aways
Sluiten we af met onze take aways. Wil je beter werk aanbieden dan gaat het om het volgende:
- Bepaal allereerst je visie op werk. Waar ga je voor en waar sta je voor als werkgever? Welke impact wil je maken en welke rol speelt werk daarin voor jou, je organisatie en de samenleving? Wil je hier meer over weten, lees dan ons boek Werkvuur of neem contact met ons op voor lezingen en workshops. Tevens hebben we een vernieuwende aanpak waarmee we organisaties ondersteunen bij het versneld ontwikkelen van een toekomstvisie.
- Als je voor good jobs wil zorgen, besef dan dat er vier keuzes nodig zijn. En dat deze zelfs in de retailsector tot succes leiden. Dat dit zowel voor startups geldt als ook voor bestaande organisaties die het roer willen omgooien. Meer hierover in het boek van Zeynep Ton: ‘The Good Jobs Strategy’. Wil je weten hoe je hiermee zelf aan de slag kunt gaan, neem dan vooral contact met ons op.
- Met een heldere visie en het maken van operationele keuzes ben je er nog niet natuurlijk. Het is het zaak om – parallel – een cultuur te ontwikkelen waarin autonomie, competentie en verbinding vanuit purpose centraal (komen te) staan. Daarbij bied je mensen vervolgens maatwerk zodat ze heel gericht kunnen werken aan zelfgekozen prestaties. Wil je weten hoe je dat doet, lees dan ons boek ‘Werkvuur: hoe energieke mensen & teams positieve impact maken’ Wil je hiermee zelf aan de slag, neem dan vooral contact met ons op.
Over Zeynep Ton
Tijdens interviews voor onze boekprojecten werden we door onder meer Anand Giridharadas, Sarah Kessler en Bruce Daisley gewezen op het nuttige werk dat Zeynep Ton verricht in Boston. Vanuit haar positie aan MIT Sloan School of Management onderbouwt Ton dat bedrijven winstgevender worden wanneer ze voor goede banen zorgen. Dus niet zozeer kosten drukken als strategie om meer marge te realiseren maar juist eerst investeren om later ook meer te oogsten. Dat betekent mensen de voorwaarden bieden om beter te presteren waardoor zowel de kwaliteit stijgt als de kosten dalen. En door niet alleen te denken in kwartalen zoals beursgenoteerde bedrijven maar ook in termijnen van bijv. 20 jaar. Op de website van The Good Jobs Initiative vind je veel nuttige tools om te checken of de banen in jouw organisatie voldoen aan het label ‘Good job’. Tevens melden we hierbij de linkjes naar artikelen van Zeynep Ton in Harvard Business Review:
https://hbr.org/2019/06/the-financial-case-for-good-retail-jobs
https://hbr.org/2018/10/higher-wages-arent-enough-to-turn-mediocre-jobs-into-good-ones
OVER DE AUTEURS
Hans van der Loo en Patrick Davidson zijn de oprichters van betterday en auteurs van diverse bestsellers. Hun recente werk is in acht talen gepubliceerd. In het najaar verscheen het boek ‘Werkvuur: hoe energieke mensen & teams positieve impact maken’. Daarin lees je waarom onze manier van werken niet meer werkt en hoe je het anders kunt aanpakken. Om positieve impact te maken is allereerst zaak om een cultuur te creëren waarin autonomie, competentie en verbinding vanuit purpose centraal staan. De tweede stap is vervolgens om medewerkers maatwerk te bieden. In het boek beschrijft het duo hoe je dat doet.
