Hoe de topsport aan de basis van energiecoaching stond

 

Wie was de eerste energiecoach op aarde? Dat is moeilijk te zeggen. Mensen die anderen in beweging wisten te zetten, zijn er altijd en overal geweest. Soms waren het filosofen die, zoals Socrates, mensen al dan niet publiekelijk tot nadenken probeerden te stemmen. Soms waren het machtige leiders, zoals Alexander de Grote, die legers tot grootse veroveringen wisten aan te zetten. En soms waren het ondernemers die met consumenten massaal met hun producten wisten te betoveren. Een enkele keer was het ook een kunstenaar die de harten van mensen in vuur en vlam zette. Het lijkt zo op het eerste gezicht alsof er niets nieuws onder de zon is. Maar dan vergis je je. Energiecoaching als een vanuit vaste principes geformuleerde methodiek om positieve energie te genereren, is een betrekkelijk recente uitvinding die binnen de topsport werd ontwikkeld.

Een laboratorium voor topsporters

Dat het juist daar gebeurde, is niet verwonderlijk. Van topsporters wordt immers verwacht dat zij onder grote competitieve druk weten te presteren. Innovaties zijn in de topsport ook aan de orde van de dag. Het is gebruikelijk, dat de lat alsmaar hoger wordt gelegd. De verschillen tussen sporters zijn ondertussen sterk genivelleerd. De kwestie of er gewonnen of verloren wordt, is afhankelijk van een groeiend aantal factoren. De voorbereiding van topsporters is dientengevolge omvattender, maar ook veel intensiever geworden. Om effectief te trainen en te presteren, moet een topatleet niet alleen zijn lichaam, maar ook zijn geest door en door leren te beheersen. Hij moet bovenal ook in staat zijn om zijn energie – en in het geval van teamsporten ook die van anderen – te managen.

De eersten die daar actief mee aan de slag gingen en een heus energielaboratorium oprichtten, waren de Amerikaanse sportcoach Jim Loehr en de journalist en ondernemer Tony Schwartz. Ruim dertig jaar geleden richtten zij het ‘Human Performance Institute’ in Orlando op, waar ’s werelds beste sporters terecht konden om hun prestaties te optimaliseren. Want daar gaat het een energiecoach in eerste instantie om. Hij (of zij) is niet zozeer geïnteresseerd in een inventarisatie en uitdieping van problemen. Ook Het verleden van de atleet zal hem voor een groot deel een zorg zijn. Het gaat de energiecoach ook niet primair om bewustwording of om inzicht in de werking van energie. Een energiecoach wil ook meer doen dan alleen de ander positieve energie te geven. Hij ziet energie niet als een doel, maar als een middel. Hij wil vooral dat zijn cliënt energieker presteert.

De ontdekking van energie als x-factor

De eerste bezoekers van het laboratorium waren gerenommeerde tennissers als Pete Sampras, Gabriela Sabatini en Monica Seles. Daarna volgden een keurcorps van basketballers, boksers, schaatsers, ijshockeyers, wielrenners en andere atleten. Wat de trainingen en coachingsessies van Loehr en Schwartz uniek maakte, was dat er geen aandacht werd besteed aan technische en tactische vaardigheden. De toentertijd heersende gedachte was dat het ontdekken van talenten en het aanreiken van de juiste vaardigheden cruciaal was om op hoog niveau te presteren. Je moest je als coach dus vooral daarop richten, zo was de overtuiging.

Volgens Loehr en Schwartz was dat echter verspilde moeite. De topsporters waarmee zij werkten, hoefde je niets over talenten te vertellen. Daarvan waren ze zich maar al te goed bewust. En aan hun vaardigheden mankeerde al helemaal niets. Waar het wél aan ontbrak, was het vermogen om energie op een effectieve manier te benutten. Als je daartoe in staat was, werd je pas een échte winnaar. Energie was volgens het tweetal de x-factor die aan de basis van sportief succes stond.

Energie als startpunt van coachingactiviteiten

Het was niet meer dan een vage gedachte, maar toen ze er eenmaal mee aan de slag gingen, bleek hoezeer ze het bij het rechte eind hadden. Ook bleek hoe gunstig het was dat ze met topsporters werkten. Het bleken immers veeleisende proefpersonen te zijn. Zij namen geen genoegen met motiverende praatjes, diepgravende gesprekken of slimme theorietjes over presteren. Topsporters wisten precies wat zij wilden. Ze eisten klinkende en beklijvende resultaten. Wie die niet kon leveren, werd snel terzijde geschoven. De nieuwbakken energiecoaches moesten op hun tenen lopen om alle vragen te kunnen beantwoorden en aan alle eisen te kunnen voldoen.

Gaandeweg leerden ze echter steeds meer over menselijke energie: dat mensen over verschillende batterijen beschikken (zoals onder meer fysieke, mentale en emotionele batterijen), dat energie zich in verschillende toestanden kan manifesteren (je kunt over veel of weinig en over positieve of negatieve energie beschikken) en dat de inspanning de momenten van ontspanning minstens even belangrijk zijn. Gedreven door hun eigen nieuwsgierigheid, maar ook door die van hun cliënten, kwamen ze er al gauw achter dat energie het startpunt van alle coaching activiteiten is.

Wat je je daarbij moet voorstellen? Dat je denkt, voelt en handelt vanuit energie.

1. Dat je mensen in de eerste plaats als ‘energiebundels’ ziet, die het vermogen hebben om grootse dingen te realiseren.
2. En dat je daarnaast ook alert bent om interpersoonlijke energiestromen. Want energie zit niet alleen binnen, maar ook tussen mensen.
3. Dat je je cliënten leert hoe belangrijk het is om hun antennes op de buitenwereld gericht te houden: daar vandaan komen immers bergen (gratis) energie.
4. Maar ook dat hij ze leert om optimaal vanuit hun innerlijke energie – hun intrinsieke motivatie en sterktes – te handelen.
5. En niet te vergeten: dat je leert om spaarzaam en gefocust met je energiereserves om te gaan.

 

Voor andere beroepsgroepen is energie nóg belangrijker

Toen hun successen bij het coachen van sporters eenmaal bekend raakten, werd het tweetal overstelpt met verzoeken om hun aanpak ook op andere gebieden toe te passen. Ze gingen onder meer aan de slag met FBI-reddingsteams die werden ingezet bij gijzelingen, bij nationale politiediensten en bij IC-personeel van ziekenhuizen. Daarna vroegen ook steeds vaker andere beroepsgroepen zoals ondernemers, managers en verkopers, docenten en advocaten om hun ondersteuning. Al doende kwamen zij tot een verrassend inzicht: vergeleken met de eisen die tegenwoordig aan medewerkers worden gesteld, vallen de prestaties van topsporters al gauw in het niet. Die constatering is minder vreemd dan je op het eerste gezicht zou denken.

Topsporters besteden doorgaans 90 procent van hun tijd aan trainen om in de resterende 10 procent optimaal te presteren. Hun gehele leven is gericht op het vergroten, in stand houden en aanvullen van de energie die ze nodig hebben om op korte, intensieve ‘piekmomenten’ te scoren. Daarbij ontwikkelen ze vastomlijnde gewoontes om zo efficiënt mogelijk met hun energiereserves om te gaan: eten en slapen, trainen en rusten, de juiste emoties oproepen, de mentale voorbereiding, het focussen op en regelmatig overdenken van hun doelen, je flexibel aan de omstandigheden aanpassen, veerkracht tonen als het tegen zit – het staat allesmaal in het teken van een optimale energiebalans.

Bij andere beroepsgroepen is dat heel anders: die oefenen vrijwel nooit, maar zijn gedwongen om continu te presteren. Vaak gebeurt dit zonder enige tijd voor herstel om je goed op te laden. Toen ze dit eenmaal hadden ontdekt, gingen de twee energiecoaches met nóg meer motivatie aan de slag om de geheimen van de menselijke energiehuishouding te ontrafelen en om manieren te ontdekken waarmee mensen vanuit positieve energie niet alleen gelukkiger zijn, maar ook beter weten te presteren. De kennis en de aanpakken die daaruit resulteerden, hielden ze niet voor zich maar zij deelden die met anderen. Met als gevolg dat ook anderen zich met energiecoaching gingen bezighouden….

 

Hans van der Loo is medeoprichter van de bedrijven EnergyFinder (meting, training en energiecoaching) en betterday (Toekomstvisie en cultuur- en gedragsverandering). Samen met Patrick Davidson en Marijke Lingsma schrijft hij momenteel aan een in september te verschijnen boek over energiecoaching (‘Positieve Teams: hoe energiecoaching teams laat vlammen’). Deze blog verscheen eerder op Coachlink.