Samenwerken in teams – synergie of allergie? (deel 1)
In de woelige wereld waarin wij leven hebben teams het tij mee. Samen weten we immers meer en samen staan we sterker! Teamwerk is momenteel de norm. De waarde van lijkt boven iedere discussie verheven te zijn. Of toch niet? Een recente Amerikaanse studie laat echter zien dat driekwart van de medewerkers allergisch is voor teams. Volgens dit onderzoek zijn teams te vaak broeinesten van frustraties, conflicten, slechte samenwerking en ondermaatse prestaties. Een reeks experimenten aan de universiteit van Yale liet zien dat de verschillen tussen hoog en laag presterende teams gigantisch zijn: een factor 40 tot 2.000 (!).
Hoe zit het nu eigenlijk met teams: zijn het hotspots om exponentieel te groeien en uitstekend te presteren? Of zijn het bronnen van frustratie? Staan teams garant voor synergie of zijn het voedingsbronnen van allergie?
De evolutionaire kracht van teams
Teams zijn niet van vandaag of gisteren. Zij mogen in de loop der tijd dan wel zeer gevarieerde vormen hebben aangenomen, in de kern zijn de principes van samenwerking zo oud als de mensheid zelf. Teamwerk berust op algemeen menselijke vermogens die zich in de loop van honderdduizenden jaren hebben ontwikkeld. Het werken in teams zit als het ware in ons DNA ingebakken. In de onderstaande video legt de evolutionaire psycholoog Max Wildschut legt uit hoe het zover gekomen is
Het feit dat mensen in groepen met elkaar samenwerken, vloeit volgens hem grotendeels voort uit de evolutionaire wens om de eigen soort te beschermen. Toen we lang geleden voornamelijk nog in een omgeving van savannen rondzwierven, betekende de confrontatie met een hongerig roofdier vrijwel onvermijdelijk een gewisse dood. De kans om opgegeten te worden, halveerde echter wanneer men met zijn tweeën was. Door zich met nóg meer mensen in een groep te verbinden, nam de overlevingskans exponentieel toe. ‘Er zit veiligheid in aantallen’, constateert de psycholoog dan ook nuchter. ‘Dat is de reden dat dieren zich in kuddes, scholen en zwermen bewegen’.
Bijna driekwart van de medewerkers is allergisch voor teams!
Sociale verbanden vergroten niet alleen de overlevingskans, zij maken het ook mogelijk om in twee fundamentele menselijke behoeften te voorzien. De eerste is de aangeboren behoefte om deel uit te maken van een sociale groep waarbinnen men zich erkend en begrepen voelt. Ergens bij horen, deel zijn van een groep, je verbonden voelen met een hoger doel – het zijn behoeften die essentieel zijn voor een gezonde menselijke ontwikkeling. Daarnaast voorzagen sociale verbanden vanouds ook in de behoefte om te presteren, om dromen te realiseren en om het verschil te maken. Piramides, paleizen, steden, bruggen, tunnels – niets van dit alles was ooit zonder intensieve samenwerking in teamverband tot stand gekomen.
Zo zien we dat het succes van teams zich vanuit simpele evolutionaire principes laat verklaren. Mensen die in het verleden niet geneigd of in staat waren om in groepsverband te opereren, dolven vrijwel altijd het onderspit. Mensen met aangeboren en aangeleerde teamvaardigheden plantten zich ondertussen vrolijk voort. Zij waren de winnaars in de ‘survival of the fittest’ en zorgden ervoor dat wij tegenwoordig over de genetische eigenschapen beschikken om met anderen samen te werken.
Het egeldilemma
Dit is overigens maar een deel van het verhaal. Mensen zijn weliswaar van nature geneigd tot samenwerking, maar ze hebben tegelijkertijd ook te behoefte om zich als individu te manifesteren. Samenwerking is per definitie een broze en moeizame aangelegenheid. Tegenover de natuurlijke neiging om zich met anderen te verbinden, bestaat de even natuurlijke neiging om zich van anderen te distantiëren. Naar analogie van wat egels in de winter overkomt, kunnen we in dit verband van een ‘egeldilemma’ spreken. In de winterkou zijn egels geneigd om zo dicht mogelijk tegen elkaar aan te kruipen. Maar als ze dat doen, bezeren ze zich aan elkaars stekels en besluiten ze dat het beter is om afstand te bewaren.
Geen mooier spotje die dit dilemma illustreert dan dat van Sjors de manager en inspirator in een bekende commercial van enkele jaren geleden. Geheel volgens de principes van Friendship, Fun en Finance, doet hij aan mental coaching, een stukje zelfontplooiing en uiteraard aan positieve energie. Totdat hij in zijn ‘soepmoment’ wordt gestoord door een medewerker. ‘Nu even niet’, schreeuwt Sjors het uit, ‘kunnen jullie nou helemaal niets alleen?’.
Een deel van de menselijke allergie jegens teams lijkt hiermee verklaard te zijn. Mensen die zich allergisch jegens teams tonen, zijn gewoon gevoeliger voor andermans stekels. De prehistorische mens moest met die allergie zien te leven. Voor de moderne mens ligt het anders: in principe kunnen wij ook zonder deel uit te maken van een team overleven. Of we dan ook topprestaties kunnen halen, is een andere kwestie. In deel twee bespreken we de twee verschillende mindsets waarmee naar teams kunt kijken.
Wil je weten waar de energie zit in jouw team en waar deze juist weglekt? Met een activeringsworkshop (inclusief energiemeting) kun je je team activeren. Neem gerust contact op met ons.
Hans van der Loo
Dit artikel is eerder verschenen op HRZone in de serie Krachtlessen (#9).
